|
 Polis Akademisi Öğretim Üyesi ve Ceza Hukuku Uzmanı Doç. Dr. Vahit Bıçak ortaya vahim bir soru attı: "Baran Tursun'un kullandığı araba cip olmasaydı, yapılan müdahale başka olur muydu?"...
(Sabah, Pazar, 2 Aralık 2007) Polis Akademisi Öğretim Üyesi ve Ceza Hukuku Uzmanı Doç. Dr. Vahit Bıçak ortaya vahim bir soru attı: "Baran Tursun'un kullandığı araba cip olmasaydı, yapılan müdahale başka olur muydu?"..
- Yeni yasayla polisin eli güçlendiği için mi bu tür olaylar yaşanıyor?
- Polisi diğer kamu görevlilerinden ayıran temel özelliği, güç kullanabilme yetkisinin olmasıdır. Ama bu yetkiyi keyfi bir şekilde kullanamaz. Güç kullanmanın katı kuralları ve sınırları var. Bir defa güç kullanabilmek için karşısında bir direnç olması lazım. Direnci ortadan kaldırdığı anda güç kullanımına son vermek durumundadır.
- Peki hangi güç, ne zaman ve hangi oranda kullanılacak?
- Temel soru da bu zaten. Öncelikle polisin güç kullanmaya mecbur kalması, başka bir seçeneğinin olmaması gerekir.
- Diğer ülkelerde uygulamalar nasıl?
- Polisin güç kullanımı ülkeden ülkeye fark eden bir konu değil, tüm dünyada standart bir konu. Esas mesele, bu ilkeleri sahada görev yapan insanlara nasıl benimseteceğiz? Bizim ülkemizde bunlar konferans yoluyla, kavramsal ve sözel olarak anlatılıyor.
- Dünyanın diğer ülkelerinde bu ilkeler polise nasıl benimsetiliyor?
- Onlarda bizde olmayan çok önemli bir teknik öne çıkıyor: Güç kullanımında simülasyon eğitim tekniği. Bu tekniğin amacı kişiye ne zaman, ne kadar güç kullanacağı konusunda refleks kazandırmak. Polis adayları lazere duyarlı bir ekranda çeşitli senaryolar üzerinden pratik yapıyor. Bu arada üzerindeki tüm teçhizatlar da lazer ışını yayıyor. Senaryoya nasıl tepki verdikleri, hangi gücü nasıl kullandıkları, hedefin doğru noktalarına mı müdahale ettikleri gibi birçok şeye bakılıyor. Adayların performansı matematiksel olarak bilgisayar ortamında ölçülüyor ve zayıf olan becerileri geliştiriliyor.
- Bu yöntemi hangi ülkeler uyguluyor?
- Ben ABD'deki San Francisco Polis Akademisi ile Kanada'daki Regina Polis Akademisi'nde bizzat izledim bu çalışmayı. Hatta birinde senaryonun içinde bile bulundum.
- Simülasyon yöntemi pahalı bir şey mi?
- Hayır. Böyle bir sınıf bile kurulsa, binlerce kişi eğitilebilir.
- Türkiye'de polis seçimi konusunda ne söylemek istersiniz, çünkü iş bulamayanların polis olduğu bir ülkeyiz.
- Polislerin geldiği sosyoekonomik yapının araştırılması gerek. Sadece bu değil, polisin moral düzeyine, ekonomik koşullarına da bakılmalı. Örneğin İzmir'deki son olayda kullanılan aracın cip (Baran Tursun'un aracı) olması, atlanmaması gereken bir konu. Acaba daha sıradan bir araç olsaydı, polislerin tepkisi başka mı olurdu, yoksa kişinin altındaki arabanın cip olması buna katkı sağladı mı?
- Zenginlik algısı böyle bir güç kullanımına neden olmuş olabilir mi?
- Evet, bunun incelenmesi gerek. Alınan ücretler son derece düşük, çalışma şartları kötü. Ama yanlış anlaşılmasın, bunlar bu olayı meşrulaştırmak için öne sürülebilecek gerekçeler değil. Çünkü 'Dur' ihtarına uyulmadı diye ateş etmek kabul edilemez.
- Hukukçular Türk polisinin şu an kullandığı yetkilerin Anayasa'ya aykırı olduğunu söylüyor. Türk polisinin yetki oranını nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Kanunların verdiği yetkilerden ziyade, uygulamada hangi noktada olduğumuza bakmak lazım. Otoriter bir kültüre sahibiz. Gücü elinde bulunduran, onu pervasızca kullanabiliyor. Bu olaylar vesilesiyle çok şeyin tartışılması lazım. Mesela trafik polisi silah taşımalı mı? |
