|
 Başbakanlık bünyesindeki İnsan Hakları Başkanlığı"™nın başına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi"™nde görev yapan ceza hukukçusu Doç. Dr. Vahit Bıçak"™ı getiren hükümet, başkanlığın işleyişini de yeniden düzenliyor. Ayrıca 81 il ve 849 ilçede kurulan insan hakları kurulları da gözden geçirilecek.
(Zaman, 06.11.2003)İnsan hakları ihlallerini incelemek ve şikayetleri değerlendirmek üzere kurulan insan hakları kurullarının yapısı sivilleşiyor. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı"™na bağlı il ve ilçe kurullarında vali, vali yardımcısı, kaymakam, emniyet müdürü ve jandarma temsilcisinin yerini ağırlıklı olarak sivil toplum örgütü temsilcileri alacak. Hazırlanan yeni yönetmeliğe göre, kurullara bir sivil üyenin başkanlık etmesi bekleniyor.
Hükümet, Türkiye"™nin Avrupa Birliği üyeliğinde tarih almayı beklediği Aralık 2004"™ten önce temel hak ve özgürlükler konusunda önemli adımlar atıyor. Bu çerçevede, Başbakanlık bünyesindeki İnsan Hakları Başkanlığı"™nın başına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi"™nde görev yapan ceza hukukçusu Doç. Dr. Vahit Bıçak"™ı getiren hükümet, başkanlığın işleyişini de yeniden düzenliyor. Ayrıca 81 il ve 849 ilçede kurulan insan hakları kurulları da gözden geçirilecek.
Düzenlemeler için valilerden öğretim üyelerine varıncaya kadar toplam 196 kişinin görüşüne başvuruldu. Ancak 96 kişi ve kurum görüşlerini Başbakanlık"™a sundu. Görüş bildirme konusunda en çok katılımı valilikler yaptı. Görüş ve öneriler bir taslak haline getirilerek, yönetmelik hazırlıklarına başlandı.
Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı"™na iletilen görüşler arasında, önemli bir yer tutan konu, kurullardaki kamu görevlileri sayısının azaltılarak sivil örgütler ve kişilerin ağırlığının artırılması yönünde. Mevcut durumda, insan hakları örgütleri kağıt üzerinde görünürken, Türkiye genelindeki 930 kuruldan sadece 180"™ine katılıyor. "Valilik dahil olmak üzere kurulda kamu görevlilerinin sayısı sivil toplum ve meslek kuruluşlarından gelenlerin sayısını geçmemelidir." önerisinin yapıldığı görüşlerde, il ve ilçelerdeki kurulların başkanlığını vali, vali yardımcısı veya kaymakam yerine bir sivil üyenin yürütmesi görüşü de ağır basıyor. Bu çerçevede kurul çalışmalarına belediye başkanı, emniyet müdürü ve jandarma komutanı yerine temsilcilerinin katılması da isteniyor.
Başkanlığa gelen öneriler arasında, bazı kurum ve kuruluş temsilcilerinin de kurullara üye olması isteniyor. Bunlar arasında en ilginç olanları arasında ise il ve ilçe müftülerinin de kurul üyesi olması yönündeki öneri yer alıyor. Muhtar dernekleri, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, Orman, Çevre, Tarım ve Kültür Müdürlüğü, Türkiye Sakatlar Federasyonu"™ndan bir üyenin katılması talep ediliyor. Çocuklardan bir üyenin de il ve ilçe kurullarına katılması, gelen öneriler arasında bulunuyor.
Hazırlanacak olan yönetmelikle, il ve ilçe kurullarının görev alanı ve yetkileri de yeniden tanımlanacak. Bu çerçevede bildirilen görüşler arasında, 'hangi suçların insan hakları ihlaline girdiği konusunun açık olarak belirlenmesi"™ talebi de yer alıyor. Kurullara yapılan müracaatların 30 günde sonuçlandırılması istenirken, kurul kararlarının yaptırım gücü olması, kurulların denetim yetkisiyle donatılması, başvuruların incelenmesi için alt komisyonların kurulması önerileri de bulunuyor.
İl ve ilçe kurulları ile ilgili sorunların ortaya konduğu taslakta, bazı gerçekler dikkat çekiyor. Kurul üyelerinin özellikle jandarma komutanı ve emniyet müdüründen çekindikleri ifade edilen eleştirilerde, sivil toplumun katılımının yetersizliği, Mazlum"“Der ve İnsan Hakları Derneği (İHD) gibi insan hakları örgütlerinin kurullardan çekilmesi, ilçelerde kurulların hiç toplanmadan rapor hazırlaması, ihlallerle ilgili gereğinin yapılması için harekete geçmekten uzak durulması, ihlallere ilişkin somut rakamların bildirilmemesi şikayetleri yer alıyor.
Emine Dolmacı / Ankara
06.11.2003 |
