|
 Uluslararası mahkemenin içtihatlarının insan hakları alanında ulaşılması gereken minimum sınırları düzenlediğine işaret eden eski Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı ve AİHM uzmanı Doç. Dr. Vahit Bıçak, ülkelerin sözleşmeden daha ileri hak tanıyabileceğini vurguluyor.
(Zaman, 20 Eylül 2007) Darbe anayasasının yol açtığı krizleri çözmeyi amaçlayan sivil anayasa girişimi, bazı çevreleri rahatsız etti. En ilginç tepki, askeri yönetimin ihdas ettiği kurumlardan biri olan Yükseköğretim Kurulu (YÖK)'ndan geldi.
İlgili Haberler
AİHM uzmanı Boyle: Teziç'in yorumu saçma
Avrupa, Teziç'in yasakçı tezlerini yalanlıyor
Rektörler Komitesi, dün YÖK Başkanı Erdoğan Teziç başkanlığında olağanüstü toplandı. Komite, Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu çalışmaya katkı yapmak yerine taslağın askıya alınmasını istedi. Hazırlanan bildiriyi okuyan Teziç, taslağın hazırlanma şekli ve usulünün, 'toplumda tedirginliğe ve güvensizliğe yol açtığını' öne sürerken, çalışmaların 21 Ekim'deki referandum sonrasına ertelenmesi gerektiğini söyledi. Üniversitelerdeki başörtüsü yasağını savunan Teziç, 'Anayasa'da kılık kıyafet serbestliğini öngörecek bir düzenleme yapılmasının hukuken mümkün olmadığını' iddia etti. 'Üniversitelerde uygulanan türban yasağını Türk mahkemeleri ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararlarıyla oluşan hukuki bir durum' olarak niteleyen Teziç, "Bu hukuki durum ortaya çıkarken, Türk yüksek mahkemelerinin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile Atatürk ilke ve devrimleriyle birlikte oluşturduğu laiklik tanımı ve yorumu, AİHM tarafından norm ve değerleriyle de uyumlu bulunmuştur." dedi.
Sivil anayasaya benzer bir tepki de Ahmet Necdet Sezer'in görevini Abdullah Gül'e devretmeden birkaç gün önce atadığı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya'dan geldi. Yalçınkaya, yaptığı yazılı açıklamada, başörtüsü yasağı konusunda rektörlerle aynı görüşü savundu. Yalçınkaya, "Yargı organlarınca ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nce (AİHM) Anayasa ve yasaların verdiği görev ve yetki çerçevesinde yasak getirilen fiiller, yasalarda, hele hele Anayasa'da değişiklikler yapılarak yasal hale getirilmemelidir.'' ifadesini kullandı. Anayasa'nın başlangıç kısmının değiştirilemeyeceğini iddia eden Yalçınkaya, milli iradeyi de tanımladı. Yalçınkaya'ya göre milli irade, oy verenlerle parti yönetiminin aynı düşüncede olduğunu göstermez. Milli iradedeki amaç, halkın kendisini yönetecek kişileri belirli bir dönem seçmek ve parti programına uyulup uyulmadığını denetlemek.
Bu açıklamalar, anayasa hukukçuları arasında şaşkınlıkla karşılandı. Avrupa'nın hiçbir ülkesinde üniversitelerde başörtüsü yasağı uygulanmadığına dikkat çeken hukukçular, AİHM'nin başörtüsüyle ilgili kararının, Türkiye'nin bu yasağı kaldırmasına engel oluşturmayacağını belirtiyor. Sivil anayasa taslağını hazırlayan bilim kurulunun başkanı anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun, AİHM kararının Türkiye'nin başörtüsü konusunda istediği düzenlemeyi yapmasına hiçbir engel getirmediğini kaydediyor. Uluslararası mahkemenin içtihatlarının insan hakları alanında ulaşılması gereken minimum sınırları düzenlediğine işaret eden eski Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı ve AİHM uzmanı Doç. Dr. Vahit Bıçak, ülkelerin sözleşmeden daha ileri hak tanıyabileceğini vurguluyor. Eski İstanbul Barosu Başkanı Yücel Sayman da, "AİHM'nin kararını 'başörtüsü yasağı serbest bırakılamaz' şeklinde değerlendirmek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni hiç anlamamaktır." tepkisini gösteriyor. Gazi Üniversitesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Köker ise uluslararası mahkemenin "başörtüsü yasak olmalı, serbest bırakılamaz" şeklinde bir karar vermediğini ve veremeyeceğini ifade ediyor. Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarının, Anayasa değişikliğine engel olarak gösterilmesini anlamanın mümkün olmadığının altını çizen Köker, "Bu mahkemeler Meclis iradesinin üstünde mi? Bu mahkemelerin kararları şu andaki Anayasa'ya göre verilmiştir. Anayasa değişirse mahkemeler de kararlarını değiştirmek zorundadır. Anayasa değişikliği mahkemenin verdiği karara göre yapılmaz. Mahkemeler anayasaya göre karar verir." dedi.
Yücel Sayman: AİHM, özgürlükleri engellemez
AİHM'nin kararını 'başörtüsü yasağı serbest bırakılamaz' şeklinde değerlendirmek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni hiç anlamamaktır. AİHM'nin sözleşmeden daha ileri bir özgürlük verilmesini engellemesi gibi bir durum söz konusu olamaz. Teziç'in AİHM kararının böyle bir düzenleme yapılmasına engel oluşturduğu görüşüne katılmıyorum.
Levent Köker: Mahkeme kararı, Meclis'in üstünde olmaz
Rektörlerin, Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarını Anayasa değişikliğine engel olarak göstermesini anlamak mümkün değil. Bu mahkemeler Meclis iradesinin üstünde mi? Bu mahkemelerin kararları şu andaki Anayasa'ya göre verilmiştir. Anayasa değişirse mahkemeler de kararlarını değiştirmek zorundadır. Anayasa değişikliği, mahkeme kararına göre yapılmaz. Mahkemeler anayasaya göre karar verir.
Vahit Bıçak: Mahkeme, minimum sınırları belirler
Uluslararası mahkeme içtihatları insan hakları alanında ulaşılması gereken minimum sınırları düzenler. Ülkeler, sözleşmeden daha ileri hak tanıyabilir. Örnek olarak AİHM'nin içtihatlarına göre gözaltı süresi 4 gün. Ancak Türkiye dahil birçok ülkede insan haklarını daha fazla güvence altına alacak şekilde gözaltı süresi 24 saat olarak düzenlenmiştir.
Ergun Özbudun: AİHM'nin engel koyması mümkün değil
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi(AİHM)'nin verdiği karar, Türkiye'nin başörtüsü konusunda istediği düzenlemeyi yapmasına hiçbir engel getirmez. Getirmesi de mümkün değil.
Murat Aydın - İbrahim Asalıoğlu
20 Eylül 2007, Perşembe |
