|
 MÝT'in Diyarbakýr'dan aldýðý 'topyekŞ»n izleme' izni tartýþýlýyor. Barolar tepkili. Doç. Býçak yasayý eleþtirdi. MÝT: PKK'yý izlemiþtik, izin sýnýrlýydý.
(Radikal, 2 Haziran 2005)ANKARA - MÝT'in tüm vatandaþlarýn bütün iletiþimini izlemesine
olanak saðlayan mahkeme kararý aldýrmasýna büyük tepki geldi. MÝT'in baþvurusu üzerine Diyarbakýr 6. Aðýr Ceza Mahkemesi'nce verilen kararla ilgili deðerlendirmeler þöyle:
Sezgin Tanrýkulu (Diyarbakýr Barosu Baþkaný): Kararýn genel þekilde verilmesi iletiþimin ve özel yaþamýn gizliliðinin açýk bir þekilde ihlalidir. Tek yapýlacak þey, hangi kayýtlarýn elde edildiðinin açýklanarak bunun imha edilmesi, kamuoyuna duyurulmasýdýr. Bu hukukdýþýlýk nedeniyle herkes potansiyel muhatap ve maðdurdur, herkes suç duyurusunda bulunabilir. O vatandaþý dinlemediðini devlet ispatlamalýdýr. Her vatandaþ, AÝHM'ye baþvurup 8. maddeyle korunan haklarýn ihlali nedeniyle tazminat isteyebilir. Biz de kurumsal olarak suç duyurusu yapabiliriz. TBMM dinlemede yargýcýn takdir hakký sýnýrlarýnýn ne olduðunu yeniden belirlemelidir. Temel hak ve özgürlüklerde yargýya takdir hakký býrakmamak lazým çünkü kötüye kullanýyor. Bu karar, tüm insanlar için ileriye dönük de bir tehdit aracýdýr.
Doç. Dr. Vahit Býçak (Baþbakanlýk Ýnsan Haklarý Baþkaný): Haberleþme gizliliði ülkemizde anayasal güvence altýnda olan konu.
Ona müdahalenin sýký þartlarý var. Öncelikle kanuni olacak. 4422'de vardý. Ancak yasada sayýlan suçlarla ilgili yapýlabilir. Ekstra þartlar vardýr; kiþinin suçu iþlediðine dair kuvvetli þüphe olacak basit þüphe yetmez. Bu tedbir belli kiþilere karþý uygulanabilir. Dinleme ikincil tedbirdir, diðer yol yöntemlerle delil elde etme mümkün deðilse baþvurulabilir. Ve hakim kararý lazým. Yasa sakat. Ancak en önemlisi iþlem bittikten sonra telefonlarý dinlenenlere bilgi verilmesi lazým. Koþullara sadýk kalýnmýþ mý, þartlara uyulmamýþ mý diye. Bildirim yapýlmadýðýnda olay gizli kalýyor ve denetlenemiyor. Bildirim yükümlülüðü bizde maalesef yok. Çok önemli eksik. AÝHM'nin içtihat kararý var; 'Telefon dinlenmesi sonradan kiþiye bildirilmemiþse ihlal olur' diyor. Bildirim þartý bizde olmadýðý için yapýlan her dinleme, diðer þartlar olsa bile bildirim yapýlmadýðý zaman hak ve özgürlükler ihlal edilmiþ olur. Dinleme kendisine bildirilmeyen herkes AÝHM'ye dava açma hakkýna sahip, kazanma þansý da yüksektir.
Özdemir Özok (TBB Baþkaný): Tabii ki hepimiz, güvenli yaþamak istiyoruz. Ama bunu saðlamak için kendisini yetkili hissedenlerin tüm hukuku bir kenara býrakýrcasýna kararlar almasýný kabul edemeyiz. Biz hukukun gücünü egemen kýlmak zorundayýz, gücün hukukunun deðil.
Akýl almaz biçimde herkesin telefonunu izleyip özel yaþamýna girilmesi Hitler dönemindekinden daha fazla toplumdan kuþkulanýldýðýný gösteriyor. Türkiye ayaða kalkmalý, kim niye yapmýþ, niçin yapmýþ? Nazi Almanyasý'nda görülmeyecek uygulama çeliþkisinden Türkiye kurtarýlmalýdýr. Bazen hukuka uygun olmayan kararlar vardýr. Dünyanýn hiçbir yerinde yargýlama, gafil avlama deðildir, insaný kendi iradesi dýþýnda yakalamak sonuçlar elde etmek deðildir.
Devlet, senin geleceðini karartacak sonuç çýkaramaz. Genelleme yaparak bütün insanlarý telefonlarý dinlerken neye hizmet ediliyor? Bu ne kuþkudur, ne korkaklýktýr?
Reyhan Yalçýndað (ÝHD Genel Baþkan Yardýmcýsý): Bu hukuk dýþý karar bireyi ve toplumu hiçe sayan, salt güvenliði gerekçe göstererek tüm yurttaþlarýmýzýn 24 saatini zapturapt altýna almayý hedefleyen bir mantaliteyi açýða çýkarmýþtýr.
Þahin: Konuyu yakýndan takip edeceðiz...
Baþbakan Yardýmcýsý Mehmet Ali Þahin, MÝT'le ilgili 'izleme' iddialarýnýn Bakanlar Kurulu'nun gündemine geleceðini söyledi. Þahin, basýnýn sorularý üzerine þu yorumu yaptý:
"Haberleþmenin gizliliði esastýr. Biz bu konuyla ilgili iyileþtirmeler yaptýk. Bu yaptýklarýmýzýn bir kýymeti yoktur, anlamýna gelecek uygulamalarý asla tasvip etmiyorum. Bu imkanýn çok geniþ tutularak, dinlenmediði halde 'Ben de mi dinleniyorum' diye vatandaþlarýmýzda kuþku verecek uygulamalar bir an önce son bulmalý. Bu Bakanlar Kurulu gündemine hemen gelecek bir konudur. Bu konuyu yakinen takip edeceðimizi ifade etmek isteriz."
MÝT, Diyarbakýr mahkemesinden 'geniþ kapsamlý' izin almýþ
MÝT'in 8 Nisan'da Diyarbakýr 6. Aðýr Ceza Mahkemesi'nden Telekom, uzun mesafe telefon hizmeti veren lisanslý þirketlerin ve üç GSM þirketinin abonelerini ve interneti iki ay boyunca izlemek amacýyla izin aldýðý ortaya çýktý. Ýznin 'geniþ kapsamlý' olmasý tartýþma yaratýrken MÝT yetkilileri, operasyon amaçlý bir izleme olduðunu ve 'bütün Türkiye'yi' kapsamadýðýný söyledi. MÝT'in bu izinle bölgede PKK'nýn dýþ baðlantýlarýna ve silah transferlerine iliþkin çalýþma yaptýðý öðrenildi.
Vatan gazetesinde Kemal Göktaþ imzasýyla yayýmlanan habere göre, MÝT 8 Nisan'da Diyarbakýr 6. Aðýr Ceza Mahkemesi'nden 'tüm Türkiye'de telekom ve lisanslý uzun mesafe telefon hizmeti veren þirketler ile üç GSM þirketinin verdiði telefon, kýsa mesaj, internet hizmetlerini izleme' izni aldý. Ýki aylýk izin dinlemeyi yasaklayan yeni Türk Ceza Kanunu'nun yürürlüðe girdiði 1 Haziran'dan iki gün önce 30 Mayýs'ta sona erdi.
Ýzin, MÝT'e 4422 sayýlý yasa kapsamýnda 'yurtdýþý baðlantýlý illegal silahlý terör örgütlerinin yasadýþý faaliyetlerine yönelik olarak faillerin belirlenmesi, ele geçirilmesi ve suç delillerinin elde edilmesi ve eylem planlamalarýnýn önceden öðrenilmek suretiyle engellenmesi baþka yollarla mümkün olmadýðýndan yurtdýþý çýkýþlar ve giriþler dahil olmak üzere' verildi. Ýzinde, kamu memur ve amirlerinin kullandýðý haberleþme araçlarýnýn izlenmesinde sorumluluk MÝT'e býrakýldý.
MÝT yetkilileri, iznin PKK'nýn yurtdýþý baðlantýlarý ve silah hareketlerini takip amacýyla yürütülen bir çalýþma çerçevesinde alýndýðýný ve hem zaman hem kapsam açýsýndan 'sýnýrlý' olduðunu belirtti. Ýzin kapsamýnda herhangi bir dinleme olmadýðýný, izleme amaçlý kayýtlarýn istendiðini belirten yetkililer, "Türkiye genelinde bir izin söz konusu deðildir. Yapýlan tamamen kanunlara uygundur" dedi. MÝT'in aldýðý iznin PKK'da ciddi bir hareketliliðin yaþandýðý, C-4 patlayýcýlarýn yurda sokulmaya çalýþýldýðý döneme denk gelmesi dikkat çekti. |
